IZDUŽENI LANAC STARE PLANINE ČINI PRIRODNU GRANICU IZMEĐU SRBIJE I BUGARSKE U DUŽINI OD SKORO STO KILOMETARA. VELIKA PLANINSKA PROSTRANSTVA POKRIVENA SU PAŠNJACIMA I GUSTIM BUKOVIM ŠUMAMA. SNEGOVI SE NA VISOVIMA OD PREKO DVE HILJADE METARA ZADRŽAVAJU I TOKOM LETA I ZATO PLANINSKE REKE IMAJU POSTOJAN DOTOK VODE TOKOM CELE GODINE. TE REKE SU, VREMENOM, U CRVENOM PEŠČARU USEKLE DUBOKE, SLIKOVITE KANJONE. STARA PLANINA JE ZAŠTIĆENA KAO PARK PRIRODE KOJI SE PROSTIRE NA TERITORIJI OD 142.000 HEKTARA I PRIPADA OPŠTINAMA ZAJEČAR, KNJAŽEVAC, PIROT I DIMITROVGRAD.
Zaglavak je deo lanca, zaglavljen između Trgoviškog Timoka i izdignutog planinskog grebena. Naseljen je od davnina, o čemu najbolje svedoči pećina Korenatac u blizini Gabrovnice, sa dobro očuvanim crtežom konjanika iz bronzanog doba.
Najznačajnije naselje Zaglavka je Knjaževac. Nalazi se na mestu gde se Svrljiški i Trgoviški Timok spajaju i dalje teku kao Beli Timok. Rečne obale su spojene mnogim mostovima, pa grad nazivaju i Mala Venecija. Sadašnji naziv grad je dobio po knjazu Milošu, koji je srušio zloglasnu Gurgusovačku kulu i pokrenuo novi život ovoga mesta. U dolini Trgoviškog Timoka, u selu Donja Kamenica, nalazi se neobična crkvica sa dva zvonika. Posvećena je Rođenju Presvete Bogorodice i pretpostavlja se da je podignuta početkom 14.veka. Sačuvane freske govore o velikom majstorstvu živopisca. Nešto dalje, u pravcu Gornje Kamenice, nalazi se manastir sa crkvom posvećenom Svetoj Trojici. Crkvu su, po predanju, podigli pastiri iz Crnog Vrha, mada se kao ktitor pominje i Lazar, sin despota Đurđa Brankovića.
Budžak je deo Stare planine omeđen državnom granicom Srbije i Bugarske, opštinskom granicom Pirota i Knjaževca, Zaglavkom i obroncima Tresibabe koji se spuštaju do voda Trgoviškog Timoka. Stanovništvo je srpsko, ali su uticaji nomada i osvajača koji su tuda prolazili primetni u navikama i običajima ljudi. Stočarstvo je i dalje primarno zanimanje, uprkos činjenici da su se stada koja su se nekad hiljadila svela na dvocifrene, pa čak i jednocifrene brojke. Da bi umilostivili sveca-zaštitnika svojih stada, pastiri su odvajali najlepše jagnje, ukrašavali ga najlepšim prolećnim cvećem i pred izlazak na planinske pašnjake prinosili na kameni oltar kao žrtvu. Jagnje bi završavalo u kazanu, a čorba bi se osveštavala i delila meštanima kao relikvija. Ovaj običaj je bio poznat pod nazivom Molitva pod Midžorom, i upražnjava se i danas na Đurđevdan.// ek Više u EKO KUĆI No07
NEKAD TRADICIONALNO PASTIRSKO JELO BELMUŽ POSTALO JE POPULARNO MEĐU SVE BROJNIJIM GOSTIMA NA STAROJ PLANINI. SPREMA SE OD MLADOG PUNOMASNOG SIRA I PŠENIČNOG ILI KUKURUZNOG BRAŠNA. BELMUŽ ZNAČI ‘LEP MUŽ, LEP MUŠKARAC’, JER MUŠKARAC KOJI JEDE TO JELO, KAŽU, IMA LEP, RUMEN TEN, MADA BI MU BOLJE PRISTAJAO NAZIV ’JAK MUŽ’, JER JE JELO IZUZETNO KALORIČNO.
