OSMATRAČNICA TIJ JE JAJOLIKA MONTAŽNA GRAĐEVINA SMEŠTENA U PRIRODNOM REZERVATU SCHEELHOEK. NJENA ORGANSKA ARHITEKTURA, EKOLOŠKI POSTULATI GRADNJE I NAMENE, KAO I ULOGA U POSTOJEĆEM EKOSISTEMU, IZDVAJAJU JE KAO NAJMARKANTNIJU U NIZU OSMATRAČNICA IZGRAĐENIH POSLEDNJIH GODINA U TOM REGIONU.
Holandski arhitektonski biro RAU architects postoji od 1992. godine i na čelu sa svojim osnivačem Tomasom Rauom (1960) deluje ciljano i svesno prema ekološki prihvatljivim zgradama. Autoritet koji je vremenom stekao u oblasti energetski pozitivnih zgrada i kružne arhitekture dobivši nekoliko nagrada za inovativni dizajn, rezultirao je time da danas poseduje vrhunsku stručnost i uživa zavidan ugled u evropskim i svetskim projektima energetske efikasnosti.
RAU architects je jedan od prvih studija koji je počeo da se fokusira na cirkularnost dizajnirajući zgrade kao ‘stovarišta sirovina’. Prema Tomasu Rau, zaista održiva zgrada je cirkularan, remontabilan, energetski efikasan sistem koji ima pozitivan uticaj na socijalno i fizičko blagostanje svojih korisnika. Ova nova perspektiva detaljno je opisana u njegovoj knjizi ‘Materijalna pitanja’, objavljenoj 2016. godine. Knjiga razmatra predloženi prelaz sa trenutne linearne ekonomije na novi ekonomski model – onaj u kome potrošači postaju korisnici, a ne vlasnici, i unutar kojih su materijalima dodeljena prava, a otpad postaje stvar prošlosti.
Tomas Rau inspiriše ljude iz raznih delatnosti (a ne samo građevinske) širom sveta putem brojnih međunarodnih publikacija, predavanja, radio i TV intervjua. TIJ (‘jaje’, holandski) predstavlja najveći i najupečatljiviji u nizu objekata dizajniranih da proslave otvaranje brane Haringvlit u novembru 2018. godine. Brana je sagrađena sa ciljem da se poboljša kvalitet vode i biodiverzitet, i to tako što će se stimulisati migracije ribe iz Severnog mora u rečnu mrežu ove holandske regije.
Ovakvim potezom stvoreno je novo prirodno okruženje otporno na morsku so, čime je povećana biološka raznolikost u okolnim rezervatima i razvijen je snažniji i zdraviji ekosistem. Da bi se ljudima omogućilo da budu svedoci ovih promena, u oblasti Haringvlit je napravljen niz osmatračnica za ptice.
Unutrašnjost objekta je prirodna, organska, oslobođena svakog viška i nametljivog detalja, a materijalizovana je od lokalne građe (drveta i kamena). Kao takva ona u potpunosti liči na ograđeni deo autentičnog krajolika.
