PORODIČNA EKO KUĆA U TAKOZVANOJ ‘VISOKOJ’ PUSTINJI NA TERITORIJI AMERIČKE SAVEZNE DRŽAVE OREGON ODLIKUJE SE DOSLEDNOŠĆU U PRIMENI EKOLOŠKIH PRINCIPA GRADNJE I MATERIJALIZACIJE I KAO TAKVA TEŽI DA SE PRISNO SJEDINI SA PRIRODOM.
Delatnost međunarodnog biroa MORK-ULNES na relaciji SAD (San Francisko) – Norveška (Oslo) rezultovala je svojevrsnim pristupom projektima zasnovanim na spoju skandinavske praktičnosti i kalifornijskog duha inovacije. Njegovu produkciju karakteriše istovremena razigranost i uzdržanost, kao rezultat istraživačkog procesa zasnovanog na konceptu ekonomičnosti i racionalnosti.
U ‘visokoj’ pustinji Oregona, na mestu gde se prostirala šuma koja je pre dvadesetak godina stradala u požaru, Mork-Ulnes Architects je dizajnirao zanimljivu porodičnu kuću za klijente, bračni par sa detetom, koji su izabrali prirodu kao životno stanište. Imperativi su bili upotreba ekoloških materijala i primena principa ekološke gradnje.
Eko kuća Oktotorp se nalazi u gradiću Bend, 250 kilometara jugoistočno od Portlanda. Parcela je prekrivena niskim rastinjem i kamenim formacijama, koji su tokom gradnje sačuvani u najvećoj mogućoj meri.
Značajan kvalitet lokaliteta predstavlja impozantan pejzaž – sačinjavaju ga borove šume Ponderosa, visoka planina zvana Tri sestre sa planinarskim i ski stazama, dve živopisne reke i Kaskadna jezera. Raznolikost topografije i lepota ambijenta bili su presudni faktori u odluci investitora da kupi zemljište, a potom i da podigne kuću koja je u najprisnijoj vezi sa svojim okruženjem. Klima tipična za takozvanu ‘visoku’ pustinju (sušna leta i snežne zime, hladne noći i sunčani dani) učinila im se kao još veći izazov u zadatku, budući da su od početka bili naklonjeni ekološkim principima gradnje.
U centru objekta nalazi se unutrašnje dvorište – atrijum. Oko njega su raspoređene javne i privatne odaje, od kojih svaka ima fizičku vezu sa dvorištem.
Zahvaljujući ovakvom konceptu, unutrašnji prostor je okupan vazduhom i svetlošću. Po pitanju dizajna prostora, jedini zahtev investitora prema arhitektima bio je adaptibilnost – princip kojim su optimizovali kvadraturu uz ograničen budžet, pa je tako gostinska soba ujedno i kancelarija sa skrivenim Marfi krevetom, spoljašnje dvorište je dečja igraonica na otvorenom tokom leta, a garaža je unutrašnja igraonica tokom zime. Zanimljivo je i to da u organizacionoj strukturi ne postoje hodnici, već se odaje fluidno nižu jedna na drugu.
Objekat je u potpunosti izgrađen od drveta. Korišćen je tzv. CLT (Cross Laminated Timber) kao ekološki održiv i tehnološki napredan metod izgradnje zasnovan na unakrsnoj konstrukciji od lameliranog drveta. Ovaj materijal u enterijeru potiče od četinara (bor, smrča, jela) sa nauljenim završnim slojem, dok je na fasadi prisutno tzv. spaljeno kedrovo drvo (Shou Sugi Ban) zbog njegove otpornosti na atmosferilije, insekte i vatru, kao i zbog svojstva da se lako i jednostavno održava.
Prigušeni kolorit spoljašnjosti objekta u potpunosti korespondira sa gamom okolne ‘visoke’ pustinje, dok je četinarska rustičnost u enterijeru značajan faktor kreiranja topline i ugodnosti doma.
Inspiracija za enterijer potražena je u oblicima i bojama okoline. Prema rečima arhitekata, unutrašnjost je inspirisana teksaškim objektom Chinati Foundation, sa ‘prašnjavim’ nijansama i skulpturalnim oblicima koji oblikuju prostor.
Mobilijar je jednostavan, sveden, dizajniran u strogoj geometriji i uz odanost prirodnim materijalima (vuna, filc, koža, drvo) i zemljanim tonovima. Korišćene su skrivene solarne zavese na južnim otvorima, kao i prirodna ventilacija (sistem naspramnih otvora koji formiraju promaju).
Zahvaljujući velikim staklenim zidovima – otvorima, krajolik je konstantno prisutan u kući, a tokom letnjih meseci, kada su klizna vrata otvorena, enterijer se prisno nadovezuje na baštu, brišući i poslednju granicu prostora.//
ek MARE JANAKOVA GRUJIĆ
