BELO BLATO

BELO BLATO, SELO-OSTRVO U SREDNJEM BANATU, PRAVI ЈЕ MALI BISER PANONSKE NIZIJE. OKRUŽENO JE REKAMA, JEZERIMA I KANALIMA, A POSEBNU DRAŽ DAJE MU I NEOBIČNI DRVORED SIBIRSKOG BRESTA KOJI SE PROTEŽE S JEDNOG NA DRUGI KRAJ NASELJA I ČIJA SU STABLA, PO STAROM SEOSKOM OBIČAJU, OKREČENA BELO. U OVOM MALOM MESTU ŽIVI U SLOZI PREKO DVADESET NACIONALNALNOSTI KOJE ZAJEDNIČKIM SNAGAMA SVAKOGA DANA NEUMORNO STVARAJU BELOBLATSKU ČAROLIJU, A ONA TRAJE VEĆ SKORO VEK I PO.

Belo Blato je mirno vojvođansko selo, ušoreno na kraju puta, između Carske bare, Begeja, Tise, nekoliko jezera, kanala. To je pravo ostrvo u srednjem Banatu, okruženo vodom, jezerima, močvarama, ribnjacima, kolevka trskarstva u Srbiji. Sve do polovine 19. veka, ovaj prostor činili su ritovi, vodoplavni tereni, ledine i pojedini salaši. Šezdesetih godina istog veka naselili su ga prvi doseljenici za potrebe ečanske grofovije. Zvanično, selo je nastalo 1868. godine pod imenom Elisenhajm, kada su područje pretežno nastanili Nemci.

Sve do polovine 19. veka, ovaj prostor činili su ritovi, vodoplavni tereni, ledine i pojedini salaši. Šezdesetih godina istog veka naselili su ga prvi dose­ljenici za potrebe ečanske grofovije. Zvanično, selo je nastalo 1868. godine pod imenom Elisenhajm, kada su područje pretežno nastanili Nemci. Zbog velike pop­lave 1876. godine oni se iseljavaju, da bi ga zatim, u periodu između 1882. i 1887. godine, naselili Slo vaci, Mađari, Nemci i Bugari, a kasnije i ljudi drugih nacio­nalnosti, što je doprinelo razvoju specifičnog multi­etni čkog sastava sela. Novi kolonisti izgradili su školu, nabijaču pokrivenu trskom, crkve, mlin. Mesto se tako polako razvijalo.

Posle Drugog svetskog rata oformljena je Zemljo­radnička zadruga, a 1973. godine puštena je u rad fabrika za preradu trske. Danas je to je selo od oko 1.500 stanovnika, nedaleko od Zrenjanina, udaljeno podjednako od Beo­grada i od Novog Sada. To je lepa oaza puna ze lenila, pomalo zaboravljena u ovom užurbanom svetu, gde se živi u skladu sa prirodom i gde se, umesto gradske vreve, sluša tišina koju prekidaju samo zvuci prirode iz Carske bare i šum vetra kroz trsku kojom je opkoljeno ovo mesto.

Belo Blato je poznato i kao izrazita multietnička i multikulturna sredina gde u slozi živi više od 20 nacija i aktivno se govori sedam jezika, a sta novnici govore i beloblaćanskim jezikom, koji je jezik univerzalne ko­munikacije jer je objedinio sve jezike kojima se služe meštani. Škola u ovom selu verovatno je jedina u Srbiji u kojoj se nastava odvija na tri jezika paralelno.  Zemlja u ovom delu Banata lošeg je kvaliteta – ritska zemlja, ali je zato dobra za uzgoj posebne vrste svinja mangulice, koja se gajila još u vreme Austrou­garske, i naravno za rast kvalitetne trske.

 SAČUVANA TRADICIJA

Danas Belo Blato sve više postaje pravo etno­selo. Kako saznajemo, u vreme austrougarske vladavine bogata porodica Lazar bila je glavni snabdevač austro­ugarske vojske hranom, i to sa ovdašnjeg imanja koje je vlasnik, po imenu svoje kćerke, nazvao “Lujza”. To kom druge polovine 19. veka imanje je zbog poplave rase­ljeno, a kako kaže Rada Toškov, njena porodica je među poslednjima napustila taj salaš. Zbog toga je i poželela da se vrati, da to mesto oživi i sačuva od zaborava. Otkupili su imanje od jednog staračkog do maćinstva, uredili ga da mogu tu da žive i uz savete stručnjaka započeli stvaranje etno­centra. Spojeno je još nekoliko placeva i kuća u napuštenoj ulici, tako da kompleks sada predstavlja novu­staru “Lujzu”.