Versajska palata simbolizuje najznačajniji deo francuske istorije čiji je tvorac bio francuski kralj Luj XIV, koga su još nazivali i “Kraljem Sunca”. Nakon što je imenovan za kralja, Luj XIV je rešio da nekada skroman i lovački dom pretvori u veličanstvenu palatu. Izgradnja palate je imala za cilj da simbolizuje moć, raskoš, eleganciju i njegovo ogromno bogatstvo. Kralj Luj XIV je napustio Luvr i preselio se u Versaj 1678. godine, nakon čega su počeli radovi na izgradnji palate koja će sadržati više od 2.000 soba, prostrane bašte, fontane, privatne zoološke vrtove, kupatila u rimskom stilu i dr. U veličanstvenoj palati zajedno sa njim živeli su prinčevi, dvorjani i ministri.
Velelepnost kao prioritet
Versaj je predstavljao privilegovano mesto boravka, centar francuskog dvorskog života, i stvaralaštva u domenu muzike, pozorišta i dekorativne umetnosti. Sva najvažnija naučna otkrića predstavljena su upravo u Versaju. Kralj Luj XIV je želeo da zaslepi posetioce sadržajima unutar dvorca, a jedan od takvih bila je dvorana ogledala ukrašena dragocenim mermerima i pozlaćenom bronzom kao i lusterima koji se cakle. Dvoranu ogledala činila su čak 357 ogledala. To je svima pokazalo kraljevo bogastvo. Za izgradnju palate materijali su se nabavljali po celoj Francuskoj. Mnoge zamisli Luja XIV oko izgradnje Versaja predstavljale su pravi izazov. Čitavo područje oko visoravni je moralo biti nasipano zemljom i kamenjem, a močvare prethodno isušene. Radovi na izgradnji palate podrazumevali su rekostruisanje celog imanja i poravnanje prostora oko lovačke kuće koja je bila smeštena na uskoj visoravni. Ipak, vizija kralja rezultirala je time da Versaj danas predstavlja jedno od najvećih arhitektonskih remek-dela ikada poznatih u Evropi. Versajsku palatu i park, izgradilo je i ukrasilo nekoliko generacija arhitekata, vajara, slikara, i pejzažnih arhitekata. Za dostavu vode u parkove i fontane razvijen je sistem akvadukata i veštačkih ribnjaka, a pumpe su crpile vodu od reke Sene i provodile je kroz više od sto metara iznad nivoa same reke. Fontane su se uključivale u prisustvu kralja tokom njegovih šetnji.
Čuveni Versajski vrtovi
Pored raskoši i pažljivo odabranih detalja, ono što krasi dvorac Versaj jesu vrtovi koje je dizajnirao čuveni Andre Le Notre, najpoznatiji pejzažni arhitekta u Francuskoj. Le Notre se smatra tvorcem tipologije francuskog stila u pejzažnom oblikovanju, koja se odlikuje primenom geometrije i stroge simetrije. Le Notre je bio poznat po svojim formalnim kompozicija i optičkim iluzijama koje je stvarao korišćenjem velikih, širokih perspektivnih pravaca. Tu filozofiju primenio je i na versajske vrtove. Prema želji Luja XIV, Le Notre je dizajnirao veliki centralni kanal u središtu versajskog vrta. Veliki kanal sastojao se i od dva bočna kanala koja su različite veličine. Time se stvara usporena optička perspektiva koja u početku posmatračima pruža utisak da je kanal mnogo veći nego što zaista jeste. Versajski park zauzima površinu od 815 hektara, od čega su 93 hektara vrtovi, u kojima je smešteno više od 400 mermernih i bronzanih statua, pedesetak fontana kao što su Bahusova, Saturnova, Zmajeva i dr. od kojih su neke muzičke. Ispred južnog krila dvorca nalazi se oranžerija, koja predstavlja preteču staklene bašte. U Versajskim vrtovima glavna tema je Sunce, zbog čega se vrtovi protežu od istoka prema zapadu, prateći sunčevu putanju. Le Notre je u potpunosti iskoristio sve izvore vode i igrao se svetlošću i senkom stvarajući zasenjene prostore (gajeve) uz svetlije prostore (partere). Sunčevi zraci takođe, reflektuju se i na površini vode centralnog kanala. Za šetnju po vrtovima za vreme Luja XIV postojao je poseban kodeks oblačenja, koji je podrazumevao eleganciju.
Zahvaljujući nizu ravnih partera, svakim korakom otkrivaju se nove bašte, niske žive ograde, cvetne grupacije, potoci, jezera itd. Versajski vrtovi korišćeni su kao model i inspiracija za mnoge vrtove širom Evrope i sveta. Arhitektonsko planiranje i veličanstvena kompozicija pejzaža koje čine neraskidivu simbiozu i sinonim za veličanstvenost, svrstali su Versaj na UNESCO-vu listu svetske baštine. Svake godine više od 3 miliona turista poseti Versaj. // Vest pripremila Amela Greksa, mast.inž.pejz.arh.
IZVOR: National Geographic Srbija
