Kabina Huaira
TIM ARHITEKATA SA SEDIŠTEM U EKVADORU, DIANA SALVADOR I HAVIJER MERA, DIZAJNIRALI SU ZA SEBE OBJEKAT-KABINU HUAIRA, ČIJE IME NA JEZIKU KEČUA INDIJANACA ZNAČI ‘SNAZNI VETAR’. OKRUŽEN JE GUSTOM VEGETACIJOM PLANTAŽA POMORANDŽI, BANANA I KAKAOA. HUAIRA PREDSTAVLJA TIHO UTOČIŠTE KOJE OMOGUĆAVA REKONEKCIJU SA PRIRODOM, KOMBINUJE FUNKCIJU I UDOBNOST SA BIOKLIMATSKIM STRATEGIJAMA, KORISTI LOKALNU TEHNOLOGIJU I ISTOVREMENO TRANSFORMIŠE SVAKODNEVNI DOŽIVLJAJ PROSTORA U VAŽNA ŽIVOTNA ISKUSTVA.
Struktura i oblik su namerno jednostavni, reciklažni i prilagodljivi, kako bi obezbedio nizak uticaj na životnu sredinu i zadržao fokus na prirpdnom okruženju. Kako arhitekti navode, svrha je bila da se stvori mirno mesto, utočište van grada koje nudi mogućnost kontinuiranog eksperimentisanja u funkciji podsećanja na to koliko priroda može biti korisna. Površina objekta iznosi 40 m2 i karakterističnog je, nagnutog oblika koji sadrži dva nivoa stambenog prostora. Minimalne površine objekta oslikavaju životnu filozofiju arhitekata, a ona se ogleda i jednostavnom načinu rešavanja prostora i u postizanju mirnog stanovanja u njemu.
Huaira kombinuje strategiju ‘niske tehnologije’ koja proizilazi iz čvrste odluke da se izgradi prvenstveno od šperploče prekrivene materijalima koji se mogu reciklirati nakon isteka njenog veka. Njeni projektanti se istovremeno bave rešavanjem najznačajnijih izazova lokacije, a to su potrebe za ventilacijom u vrućoj i vlažnoj klimi i odbrana od jakih kiša tokom većeg dela godine.
MINIMALNE POVRŠINE OBJEKTA OSLIKAVAJU ŽIVOTNU FILOZOFIJU ARHITEKATA, KOJA SE OGLEDA U TEŽNJI KA JEDNOSTAVNIM REŠENJIMA PROSTORA I U POSTIZANJU MIRNOG STANOVANJA U NJEMU.
Svi materijali – drvo, kamen, metal, staklo i tetrapak, pažljivo su odabrani prema njiohovoj efikasnosti i fleksibilnosti. Kako bi se konsolidovao ekološki uravnotežen objekat čini prefabrikovana šperploča postavljena na gabionima koji su ispunjeni kamenom. Konstrukcija je uzdignuta da bi se obezbedila otpornost na jake kiše i poplave. Korišćene su prednosti inercije i komore hladnog vazduha koja se stvara ispod samog objekta. Objekat uključuje kupatilo, dnevnu sobu, kuhinju i malu spavaću sobu, koja je smeštena u gornjem nivou i kojoj se pristupa naizmenično postavljenim stepenicama. Kupatilo je pozicionirano na prednjoj strani obejkta i ima tuš kabinu obloženu staklenom kutijom koja izlazi sa fasade i potpuno je izložena pogledima.
Unutrašnji prostori su veoma prozračni zahvaljujući zastakljenim fasadama, a tu su otvorene terase natkriljene krovnom konstrukcijom. Staklo ujedno u vizuelnom smislu eliminiše barijeru između unutrašnjosti i eksterijera. Potrebe za klimatizacijom rešena je prirodnim provetravanjem, koje je postignuto primenom podnih i zidnih perforacija kroz koje se obavlja unakrsna ventilacija. Zidove i krovove čini dvostruki sloj šperploče koji sadrži strukturne grede, čime se stvara joše jedna vazdušna komora kao doprinoseći element u postizanju adekvatnog kvaliteta vazduha u unutrašnjosti objekta, Dvoslojni krov je pomičan i konstruisan je tako da omogući kontrolu količine direktnog sunčevog zračenja koje dopire do unutračnjosti objekta, da bi se sprečilo njegovo pregrevanje, pri čemu je očuvana direktna veza sa nebom i okolinom. //
-ek AMELA GREKSA u EKO KUĆI No41
Tuš kabina je obložena staklenom kutijom koja izlazi sa fasade kabine.
U poređenju sa konvencionalnim sistemom, Huaira zahvaljujući primeni specifičnih rešenja sekvestira 3.360 kg CO2 iz svoje okoline, a odaje samo 1.679 kg, čime se svrstava u objekte sa negativnim ugljeničnim otiskom.
Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /home/arhisola/public_html/eko/novo/wp-content/plugins/js_composer/include/templates/shortcodes/vc_gallery.php on line 113
Kuća dimnjaka
CENTRALNI MOTIV PRIMENJEN U DEFINISANJU VOLUMENA OVE KUĆE JE ARHETIPSKI ARHITEKTONSKI PROIZVOD – DIMNJAK. NJEGOVA PRIMENA JE UTICALA NA JEDNOSTAVNOST KONCEPTA I PERCEPCIJU OBJEKTA. USLOVLJAVAJUĆI NJEGOVU JEDINSTVENOST, ISTORIJSKI GLEDANO, DIMNJAK JE JEDAN OD PRVIH TEHNOLOŠKIH ELEMENATA KOJI SU SE POJAVILI U ARHITEKTURI.
Tim arhitekata Dekleva Gregorič projektovao je porodični objekat pod nazivom KUĆA DIMNJAK na rubu slovenačkog gradića Logatec. Dizajn kuće se prvenstveno temelji na pravilima lokalne arhitekture i poštuje morfologiju tradicionalnog izgrađenog konteksta. On se poziva na preovlađujući tip dvovodnog krova, uz poštovanje volumetrijskih i materijalnih parametara.
DIMNJAK KAO ELEMENT TIPOLOŠKE TRANSFORMACIJE
Kuća dimnjaka se ističe svojim prepoznatljivim dizajnom. Osnova kuće se proteže na dva nivoa i kvadratnog je oblika, sa pravougaonim vratima i nekoliko prozora različitih veličina. Kuća je pokrivena kosim krovom sa velikim dimnjakom koji se uzdiže iz njegovog središta. Dimnjak kao centralni motiv ne diktira samo linije dizajna kuće, već i njen odnos prema okolini. Sa istočne strane, zgrada je okrenuta prema maloj crkvi, dok njena zadnja strana gleda na nove i stare kuće i drvene štale sa dvovodnim krovovima, koje svedoče o bliskoj prošlosti ove oblasti kao poljoprivrednog okruga.
Kuća već na prvi pogled deluje moderno i otkriva mnoštvo inovativnih i intrigantnih elemenata. Uklapanju objekta u tradicionalno seosko stanovanje, pored karakterističnog kosog krova i dimnjaka, takođe doprinosi i primena specifične materijalizacije, kao što su tamne fasadne obloge od hrastovih dasaka.
POPREČNI PRESEK KUĆE KOPIRA I PROŠIRUJE SREDIŠNJI DIMNJAK, POSTAJUĆI, KAKO SAMI ARHITEKTI KAŽU, NEKA VRSTA NOVOG ARHETIPA. VEROVATNO INSPIRISANOG ZVONIKOM CRKVE IZ ŠESNAESTOG VEKA. VOLUMEN KUĆE JE TRANSFORMISAN OBRISOM DIMNJAKA.
Kuća dimnjaka obeležava tipološku strukturu objekta u eksterijeru i enterijeru. Kuhinja sa višenamenskom peći na drva igra vitalnu ulogu u privatnom i društvenom životu para koji živi na selu. Središno pozicionirani dimnjak peći određuje koncept kuće. Sa obe strane dimnjaka, u srcu kuhinje, jedno stepenište vodi u spavaću sobu, dok se drugo spušta u podrum, u drugu prostoriju dnevne sobe sa prozorima prema severoistoku. -ek AMELA GREKSA u EKO KUĆI No39
Centralni deo trpezarije koja je organizovana oko multifunkcionalne peći na drva.
Konverzacija Kuće dimnjaka i crkve iz 16. veka.
Coco Art Villas
Iznad plaže Hermosa, u blizini kostarikanskog grada Uvita, na strmoj padini tropske džungle površine 2,5 hektara nalazi se skriveno odmaralište Coco Art Villas. Kao deo kompleksa izdvajaju se Coco kućice, koje nude jedinstveni primer zaigrane, glamping, održive i moderne tropske arhitekture. Set od pet malih objekata specifičnog oblika i originalnog dizajna levitira nekoliko metara iznad kosog terena i sjedinjuje se sa bujnom tropskom vegetacijom.
Simbioza objekata sa džunglama Kostarike
Investitor se arhitektima obratio sa zahtevom da stvore mesto gde će se posetioci stopiti sa okolnom prirodom, razbistriti misli i istovremeno doživeti luksuz i avanturu. Osnovni cilj je bio da se primenom jednostavnih rešenja i upotrebom lokalnih materijala izgradi luksuzno, a istovremeno i avanturističko malo naselje, sa inovativnim dizajnom objekata koji se mogu definisati kao kućice na drvetu. Autori su dizajnirali ‘gnezdo’ od nekoliko skloništa smeštenih na padini sa pogledom na dolinu i nazvali ih Coco. Njihova konstrukcija predstavlja impresivan eksperiment, sama stvara formu i atmosferu, bez potrebe za dodatnim ukrasima. Glavni građevinski materijal Coco kućica je lokalno tropsko drvo dopunjeno šatorskim platnom i metalnim elementima. Princip gradnje omogućio je fleksibilnost u veličini, obliku i sastavu objekata na komplikovanom terenu.
Konstrukcijski koncept Coco inspirisan je oblikom čaure, njenim jezgrom i ljuskom. Postavka je u skladnom odnosu sa prirodom, pruža sklonište od posledica njenih ćudi i stapa se sa okolinom. Kućice su u potpunosti izložene okruženju i elementima. Kiša bujično pada šest meseci u godini, a udar oluje može predstavljati dramatično iskustvo koje se pamti. Prozirne bele roletne postavljene su tako da zaštite unutrašnjost objekata od kiše i vetra, a istovremeno omogućavaju dobru osunčanost. Igra svetlosti i senke oslikava se kroz veliku mrežu protiv komaraca koja nudi zaštitu od stvorenja iz džungle. Linije između unutrašnjeg i spoljašnjeg prostora objekata potpuno su sjedinjene sa linijama krošnji drveća.
Pojedinačni objekti međusobno su povezani mostićima i stepenicama od drveta i ekspandiranog metala postavljenim na čelične stubove. Platforme oko vila služe kao vidikovci, a u okviru pojedinih platformi nalaze se i trampoline za skakanje. Pasarele imaju jednostavan oblik i dizajnirane su čistim linijama. Glavne terase su izvedene u dva nivoa i prate formu samih kuća Coco. Oblici su im mekani i organski. Te terase su postavljene vrlo blizu džungle i sa njih se pruža pogled na Tihi okean.
Konstrukcijski koncept kompleksa Coco Villa inspirisan je oblikom čaure, njenim jezgrom i ljuskom. Postavka je u skladnom odnosu sa prirodom, pruža sklonište od posledica njenih ćudi i stapa se sa okolinom. Linije između unutrašnjeg i spoljašnjeg prostora objekata potpuno su sjedinjene sa linijama krošnji drveća.
Minimalistički i razigrani enterijeri
Svaka Coco kuća ima jednu spavaću sobu sa kupatilom, dnevni boravak, kuhinju, terasu, bazen i tobogan. Lakoća i gracioznost objekata postignute su brižljivim dizajniranjem rasporeda prostorija unutar objekata. Pregradni zidovi visoki 2,1 m imaju ulogu odvajanja različitih zona – spavaće sobe, kupatila, ormara. Fokusna tačka svake spavaće sobe je krevet koji se nalazi na uzvišenom delu objekta. Raspored u svakom Coco objektu je takav da obezbedi neometan pogled na raskošni život džungle. Mreža protiv komaraca je nekakva vrsta ‘predmeta u predmetu’ koji poštuje oblik zgrade i dominantan je element svake spavaće sobe. Stražnji deo kreveta ojačan je žičanom mrežom. U svakoj spavaćoj sobi dominira drugačija boja, što se dalje odražava na koloritnu šemu cele kućice. Preovlađuje crvena boja, koja je inspirisana bojom tropskog voća ‘mamon chinos’. U najvećem objektu Coco Ville nalaze se zajednička kuhinja sa trpezarijom, frižideri, zamrzivači, ormarići sa kuhinjskim priborom i police za odlaganje hrane. Služi za pripremu obroka i obedovanje, individualno ili grupno. Ostatak enterijera kuhinje opremljen je pletenim nameštajem, ostalim mobilijarom i dekorom lokalne proizvodnje.//
ek AMELA GREKSA
Deveti međunarodni salon pejzažne arhitekture-poziv za učešće
Udruženje pejzažnih arhitekata Srbije (UPAS) najavilo je Deveti po redu međunarodni salon pejzažne arhitekture 2021. koji će se održati od srede, 2.06.2021. do utorka, 29.06.2021. godine u Galeriji nauke i tehnike Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu.
Kao i prethodnih godina, za salon se mogu prijaviti radovi iz sledećih kategorija:
Realizovani projekti iz oblasti pejzažne arhitekture (parkovi, otvoreni rekreativni prostori, šetališta, pjacete i trgovi, urbani džepovi, pešačke zone, objekti kulturno-parkovskog nasleđa, otvoreni prostori blokova, ustanova i dr. javnih zgrada, izletišta, turističke zone, pejzaži saobraćajnica, groblja, botanički i zoo-vrtovi, poslovni vrtovi, kućni vrtovi, krovni vrtovi, objekti parkovske i vrtne arhitekture, dizajn mobilijara i opreme otvorenih prostora, land art trajnog karaktera i sl.);
Projekti iz oblasti pejzažne arhitekture (još uvek nerealizovani projekti, ideje i vizije, konkursni radovi i sl.);
Planovi svih kategorija (prostorni i urbanistički) koji tretiraju problematiku pejzažne arhitekture, ili sastavni delovi tih planova koji se odnose na pejzažnu arhitekturu (zaštita prirode, rekultivacija, zaštita kulturnih predela, rekreativna i turistička područja, sistem gradskih otvorenih prostora, zelena infrastruktura i sl.);
Studije i istraživanja iz oblasti pejzažne arhitekture;
Publikacije (knjige, priručnici i sl) iz oblasti pejzažne arhitekture;
Video radovi, umetničke instalacije, odnosno multimedijalni radovi iz oblasti pejzažne arhitekture;
Studentski radovi.
Prijavljivanje i dostavljanje radova u elektronskoj formi je u periodu: 1.03.2021. – 15.04.2021. godine, za profesionalce (pojedinci, grupe ili organizacije) koji se bave temama pejzažne arhitekture ili studente (pojedince ili grupe sa svih fakulteta koji obrađuju teme pejzažne arhitekture). Na salonu mogu biti izloženi radovi navedenih kategorija koji su nastali ili realizovani u periodu 2018-2021, pod uslovom da nisu već izlagani na prethodnim salonima pejzažne arhitekture u organizaciji UPAS.
Učesnici mogu prijaviti više radova, a svaki rad se prijavljuje posebnom prijavom.
Više informacija, kao i način prijave i učešća može se pronaći na sledećm linku: http://www.upa.org.rs/salon-pa/ix-salon/ix-medunarodni-salon-pejzazne-arhitekture-2021-poziv-za-ucesce // Vest pripremila Amela Greksa, mast.inž.pejz.arh.
Dom francuskih kraljeva-zanimljivosti o Versaju
Versajska palata simbolizuje najznačajniji deo francuske istorije čiji je tvorac bio francuski kralj Luj XIV, koga su još nazivali i “Kraljem Sunca”. Nakon što je imenovan za kralja, Luj XIV je rešio da nekada skroman i lovački dom pretvori u veličanstvenu palatu. Izgradnja palate je imala za cilj da simbolizuje moć, raskoš, eleganciju i njegovo ogromno bogatstvo. Kralj Luj XIV je napustio Luvr i preselio se u Versaj 1678. godine, nakon čega su počeli radovi na izgradnji palate koja će sadržati više od 2.000 soba, prostrane bašte, fontane, privatne zoološke vrtove, kupatila u rimskom stilu i dr. U veličanstvenoj palati zajedno sa njim živeli su prinčevi, dvorjani i ministri.
Velelepnost kao prioritet
Versaj je predstavljao privilegovano mesto boravka, centar francuskog dvorskog života, i stvaralaštva u domenu muzike, pozorišta i dekorativne umetnosti. Sva najvažnija naučna otkrića predstavljena su upravo u Versaju. Kralj Luj XIV je želeo da zaslepi posetioce sadržajima unutar dvorca, a jedan od takvih bila je dvorana ogledala ukrašena dragocenim mermerima i pozlaćenom bronzom kao i lusterima koji se cakle. Dvoranu ogledala činila su čak 357 ogledala. To je svima pokazalo kraljevo bogastvo. Za izgradnju palate materijali su se nabavljali po celoj Francuskoj. Mnoge zamisli Luja XIV oko izgradnje Versaja predstavljale su pravi izazov. Čitavo područje oko visoravni je moralo biti nasipano zemljom i kamenjem, a močvare prethodno isušene. Radovi na izgradnji palate podrazumevali su rekostruisanje celog imanja i poravnanje prostora oko lovačke kuće koja je bila smeštena na uskoj visoravni. Ipak, vizija kralja rezultirala je time da Versaj danas predstavlja jedno od najvećih arhitektonskih remek-dela ikada poznatih u Evropi. Versajsku palatu i park, izgradilo je i ukrasilo nekoliko generacija arhitekata, vajara, slikara, i pejzažnih arhitekata. Za dostavu vode u parkove i fontane razvijen je sistem akvadukata i veštačkih ribnjaka, a pumpe su crpile vodu od reke Sene i provodile je kroz više od sto metara iznad nivoa same reke. Fontane su se uključivale u prisustvu kralja tokom njegovih šetnji.
Čuveni Versajski vrtovi
Pored raskoši i pažljivo odabranih detalja, ono što krasi dvorac Versaj jesu vrtovi koje je dizajnirao čuveni Andre Le Notre, najpoznatiji pejzažni arhitekta u Francuskoj. Le Notre se smatra tvorcem tipologije francuskog stila u pejzažnom oblikovanju, koja se odlikuje primenom geometrije i stroge simetrije. Le Notre je bio poznat po svojim formalnim kompozicija i optičkim iluzijama koje je stvarao korišćenjem velikih, širokih perspektivnih pravaca. Tu filozofiju primenio je i na versajske vrtove. Prema želji Luja XIV, Le Notre je dizajnirao veliki centralni kanal u središtu versajskog vrta. Veliki kanal sastojao se i od dva bočna kanala koja su različite veličine. Time se stvara usporena optička perspektiva koja u početku posmatračima pruža utisak da je kanal mnogo veći nego što zaista jeste. Versajski park zauzima površinu od 815 hektara, od čega su 93 hektara vrtovi, u kojima je smešteno više od 400 mermernih i bronzanih statua, pedesetak fontana kao što su Bahusova, Saturnova, Zmajeva i dr. od kojih su neke muzičke. Ispred južnog krila dvorca nalazi se oranžerija, koja predstavlja preteču staklene bašte. U Versajskim vrtovima glavna tema je Sunce, zbog čega se vrtovi protežu od istoka prema zapadu, prateći sunčevu putanju. Le Notre je u potpunosti iskoristio sve izvore vode i igrao se svetlošću i senkom stvarajući zasenjene prostore (gajeve) uz svetlije prostore (partere). Sunčevi zraci takođe, reflektuju se i na površini vode centralnog kanala. Za šetnju po vrtovima za vreme Luja XIV postojao je poseban kodeks oblačenja, koji je podrazumevao eleganciju.
Zahvaljujući nizu ravnih partera, svakim korakom otkrivaju se nove bašte, niske žive ograde, cvetne grupacije, potoci, jezera itd. Versajski vrtovi korišćeni su kao model i inspiracija za mnoge vrtove širom Evrope i sveta. Arhitektonsko planiranje i veličanstvena kompozicija pejzaža koje čine neraskidivu simbiozu i sinonim za veličanstvenost, svrstali su Versaj na UNESCO-vu listu svetske baštine. Svake godine više od 3 miliona turista poseti Versaj. // Vest pripremila Amela Greksa, mast.inž.pejz.arh.
IZVOR: National Geographic Srbija
Jedinstveno otkriće-fosil drveta star 20 miliona godina pronađen u Grčkoj
Grčki naučnici veruju da su otkrili retku vrstu fosila drveta čije su grane i korenje ostali poptuno netaknuti čak i posle 20 miliona godina. Naime, fosil je pronađen tokom popravke puta u okamenjenoj šumi na ostrvu Lezbos, u Grčkoj.
Lezbos je ostrvo-geopark stavljen pod zaštitu UNESCA kao redak prirodni spomenik, značajne ekološke, geološke i paleontološke vrednosti. Celokupno područje nalazi se pod okamenjenom šumom, veličine oko 15.000 hektara, nastanjeno retkim vrstama ptica i oskudnom vegetacijom. Veruje se da je drvo ostalo netaknuto, jer ga je prekrio vulkanski pepeo, kada je pre 20 miliona godina, Lezbos doživeo velike vulkanske erupcije, koje su u potpunosti izmenile izgled ostrva. Posledice ovih vulkanskih aktivnosti vidljive su i danas, u vidu okamenjenih ostataka stabala i vulkanskih kupa. Veliki broj okamenjenih stabala i njihovi potpuno razvijeni korenovi sistemi, dokaz su da su stabla okamenjena u svom prvobitnom položaju i da nisu premeštena sa mesto na kojem se danas nalaze. To je, može se reći, autohtona okamenjena šuma, koja je pre vulkanske erupcije bila suptropska šuma. Neki ostaci okamenjenih stabala čuvaju se kao eksponati u muzeju u okviru okamenjene šume.
Jedinstvenost pronađenog fosila ogleda se u tome što su i koren i grane potpuno očuvani, čak i posle toliko vremena. „To je prvo drvo na tom području koje je pronađeno u tako dobrom stanju, zajedno sa granama i korenjem ”, istakao je profesor Nikos Zouros iz Prirodnjačkog muzeja okamenjene šume Lezbosa. On je takođe istakao da je to posebno otkriće – koje nikada pre svet nije video. „Tokom iskopavanja na lokaciji koje je započelo 1995. godine otkrivene se različite zajednice šuma koje su postojale na Lezbosu pre 17 i 20 miliona godina“, rekao je Zouros. On i njegov tim planiraju da obnove „ekosistem koji je postojao u tom periodu“.
Fosilizovano drvo dugačko je oko 19 metara. U blizini je pronađen i veliki broj listova voćaka. Drveće i životinjske kosti pronađene na istom opštem području doprinose istoriji i razumevanju života koji je nekada tamo postojao. Za dalja proučavanja, naučni tim prevezao je drvo sa lokacije pomoću posebnog sistema nosača i metalne konstrukcije. Naučnici joiš uvek rade na identifikaciji vrste pronađenog fosila drveta. Nekoliko dosadašnjih identifikovanih fosilnih vrsta pripadaju stablima cimeta, lovora, topole, oraha, bukve, platana, javora, mnogih vrsta hrastova itd.
// Vest pripremila Amela Greksa, mast.inž.pejz.arh.
IZVOR: BBC
Port Rojal-grad koji krije burnu istoriju pod morem
Port Rojal–nekada „najzlobniji grad na zemlji“, grad robova i pirata, smešten je u neposrednoj blizini grada Kingstona, na ostrvu Jamajka. Od 1494. do 1655. godine, Port Rojal nije bio ništa drugo do manja luka u koju je moglo da stane 500 brodova. Kao najveći grad na Karibima, Port Rojal je nudio različite mogućnosti i utočište za razonodu i pobunu pripadnicima različitih slojeva društva. Sve do trenutka kada se na mapi sveta počeo označavati kao nepoželjan.
Epitet „Grada greha“
Reputaciju najzlobnijeg i najgrešnijeg grada Port Rojal dobio je zbog pirata koji su neprestano napadali i pljačkali španske brodove na susednim ostrvima, kao i zbog enormnih količina alkohola, zlata, kičastog pokazivanja bogatstva i dama “lakog morala”. Govorilo se da su četvrtinu grada činili kafići i bordeli i kako pirati u jednom danu potroše na piće i žene više nego što seljak zaradi tokom čitave godine. Uobičajeni prizor, u vreme procvata Port Roiala, bio je videti pijanog gusara kako se tetura gradskim ulicama, sa džepovima preplavljenim opljačkanim zlatom. Iako su Englezi 1655. godine preuzeli kontrolu nad gradom, Port Rojal zapravo je bio grad pirata. Neki od ozloglašenih engleskih gusara poput Kaliko Džeka i Crnobradog su prema pričama, boravili ovde.
Epitet „najzlobnijeg grada na zemlji, Port Rojal je nosio sve do 7. jula 1692. godine kada je uništen. Jamajku je zadesio snažan zemoljotres magnitude 7,5 po Rihteru. Talasi koji su se podigli nad zidinama grada u potpunosti su ga razorili. Kako je luka velikim delom bila izgrađena na trusnom području i pesku, zgrade su propale u zemlju, a lokalno groblje otklizalo je u more. Petina stanovništva izgubila je živote. Zbog tela koja su plivala po moru i bolesti koja se širila, u narednim danima umrlo je još ljudi. Ali u očima mnogih širom sveta uništavanje Port Rojala nije bila tragedija već božanska odmazda; Božja ruka koja silazi da bi pogodila današnju Sodomu i Gomoru. Jedan od preživelih stanovnika opisao je uništavanje Port Rojala kao “Neizbežno otvaranje Zemlje i gutanje ljudi pred njegovim očima.
Nastavak tragedija
Bez obzira na uništenje grada, pirati su narednih 50 godina nastavili s pljačkama i otmicama španskih brodova. Međutim, i priroda je nastavila po svom: godinama kasnije zaređali su se požari, zemljotresi i uragani a 1703. godine grad je zahvatio plamen. Požar se brzo proširio, potpomognut velikim količinama baruta i drugog zapaljivog materijala uskladištenog u različitim delovima grada. Uske ulice i neposredna blizina zgrada činili su spašavanje gotovo nemogućim i do ponoći je čitav grad pretvoren u pepeo. Izgorelo je sve osim zamka.
Port Rojal danas
Na mestu nekadašnjeg burnog i grešnog grada, danas se nalazi samo pusta tvrđava, pokoji kafić i vidikovac. Danas je Port Rojal mali primorski grad, o čijoj burnoj istoriji svedoče pokoji ostaci vidljivih krovova i delova grada pod vodom. Zbog strašnog načina na koji se sve odigralo, neki istoričari i arheolozi upoređuju propast Port Rojala s propašću Pompeje. Port Rojal je kao inspiracija poslužio za nastanak edukativne igre sa kartama koja naravno, imaju piratsku temu. // Vest pripremila Amela Greksa, mast.inž.pejz.arh.
IZVOR: National Geographic Srbija
Spomenik Stefana Nemanje kao novi vizuelni simbol: kako će i da li uticati na urbani identitet grada Beograda
Na dan Svetog Save 27. januara će biti otkriven spomenik osnivaču najvažnije srpske srednjevekovne dinastije Stefanu Nemanji, autora Aleksandra Rukavišnikova, poznatog ruskog vajara i otvoren rekonstruisan Savki trg, koji je uradjen prema projektu španskih autora, arhitekata Marka Fenvika i Havijera Iribarena koji su inspiraciju za rešenje našli u grčkim amfitetrima.
Spomenik Stefanu Nemanji zauzima centralni deo Savskog trga, odakle se do Slavije proteže ulica, koja upravo ime nosi po velikom srpskom županu. Paralelno sa postavljanjem spomenika, izvršena je i rekonstrukcija trga koja je realizovana u okviru šireg projekta “Beograd na vodi” prema pobedničkom rešenju na konkursu koje je organizovalo udruženje arhitekata Srbije. Kompletna rekonstrukcija podrazumevala je izvođenje detaljnih komunalnih radova, asfaltiranje novih i pristupnih saobraćajnica kao i ozelenjavanje. Posađeno je oko 300 sadnica, a proteklih dana završeni su i radovi na ozelenjavanju ulazne građevine i zone oko nove kanalizacione crpne stanice. Trg je polukružne forme.
Lik Stefana Nemanje izvajan je na portretima iz njegovog monaškog života, kada se predstavljao kao monah Simeon. Spomenik je obeležen mnoštvom detalja iz života Stefana Nemanje, i postamentom sa unikatnim mozaicima u vidu zvezdanog neba, kao freske, sa žutim zvezdama i reljefima koji koji se pomoću nekoliko krakova oslanja na tlo. U postament koji će biti otvoren za javnost, će moći istovremeno da uđe oko 50 ljudi. U postamentu, takođr, postavljeno je i ogledalo, u kome se može videti odraz spomenika. Iz polomljenog vizantijskog šlema izranjaće vladarsko žezlo, obloženo vinovom lozom. Oko spomenika je planirana fontana sa 46 mlaznica i posebnom rasvetom, dok će spomenik biti na 15 metara dugim šipovima koji garantuju njegovu stabilnost. Poseban efekat prelamanja svetlosti stvoriće oplata.
Nužnost u razumevanju konteksta dovodi do činjenice da je sagledavanje ovako velelepnog spomenika mora biti neodvojivo od okoline koja ga okružuje. Stoga se može reći da je spomenik jedna vrsta “monumentalne arhitekture”, smešten u središtu urbane tranzicije. Pojednačna percepcija i mišljenje utiče na njegov individualni doživljaj, na to koliko je i u kojoj meri spomenik u ravnoteži sa značenjem, istorijom i estetikom, dok istovremeno naglašava osobu koja je u središtu dizajna. Jasno je da zbog svojih glavnih karakteristika spomenik izaziva mnoge kontradiktornosti. Najpre zbog njegova veličine kao i činjenice da je strukturno i prostorno postavljen na frekventnoj lokaciji. Spomenik je visine 28 metara, od čega se 5 metara nalazi pod zemljom. Težine je 68 tona, od čega samo bronze na spomeniku ima 56 tona. Zbog svoje grandioznosti i složenosti, ovo delo je gotovo godinu dana izlivano u ateljeu autora, a delovi spomenika su iz Rusije u ukupno 10 kamiona dopremljeni u Beograd.
Prema rečima autora koji potpisuje ovo delo, grandioznost spomenika zapravo je proistekla iz prethodno detaljno sagledanih dimenzija okolnog prostora koji čine zgrada nekadašnje železničke stanice koja postaje muzej srednjevekovne Srbije, kao i zgrada koje se nalaze bočno. Visina spomenika je predodređana u ravnoteži sa visinom građevina, kako se iz bočnih ulica ne bi virila glava spomenika. Autor je kao inspiraciju za spomenik naveo lepotu fresaka iz srpskih manastira, spoj tradiocionalnog i modernog jer se iza spomenika nalazi savremeni kompleks. Kako navodi, zamislio je da napravi skulpturu koja će istovremeno biti skulptura 21. veka, a da pritom sačuva tradicionalne elemente. Spomenik koji je postavljen razlikuje se od onog koji je pobedio na konkursu, a razlika se ogleda u tome što umesto krsta u ruci, kako je prvobitno predstavljeno javnosti na ilustraciji pobedničkog rešenja, Stefan u ruci drži mač. Podignuti mač u desnoj ruci treba da simbolizuje njenu samostalnost. Autor navodi da se na izradi spomenika radilo se oko godinu i po dana, pri čemu je u tome učestvovala cela brigada majstora – učenika i saradnika Rukavišnjikova – skoro 120 ljudi različitih profila. Za spomenik je potrošeno 80 tona bronze i oko 300 tona različitih materijala.
Evidentan je istorijski značaj Stefana Nemanja, koji je bio veliki župan Raške i jedan od najznačajnijih srpskih vladara. Smatra se utemeljivačem srpske države i rodonačelnikom dinastije Nemanjić. On je sa svojim najmlađim sinom, Svetim Savom, postavio temelje Srpske pravoslavne crkve. Otuda proističe želja da se njegova uloga oslikava kroz proporcije i bogatstvo u obilju detalja na spomeniku. Sa druge strane, tu je i umetnička sloboda autora u nastojanju da spomenik ima dominantnu ulogu u prostoru i bude jasno istaknut. Iz prostorne perspektive, uloga spomenika zavisi od njihovog različitog uticaja na interakciju i tumačenje prostora ljudi. Stoga se javlja pitanje da li će se spomenik posmatrati kao prenos istorijskog nasleđa koji ispunjava ideološku, estetsku, ili društvenu funkciju u urbanom okruženju ili će postati predmet savremene urbane rasprave. // Vest pripremila Amela Greksa
Staza perspektiva
DOŽIVLJAJ DRAMATIČNOG PLANINSKOG HORIZONTA KOJI SE IZDIŽE IZNAD GRADSKOG URBANOG PEJZAŽA NIJE UŽITAK SAMO ZA PLANINARE. GRAD U PLANINI, PLANINA U GRADU – SINERGIJE SU KOJE SE UPOTPUNJUJU. UŽURBANOST I SVAKODNEVNA GRADSKA VREVA ČINE SE DALEKOM IAKO SE NALAZE NA SAMO NEKOLIKO MINUTA VOŽNJE. PEŠAČENJE POD VRHOVIMA JEDNOG OD NAJPOZNATIJIH PLANINSKIH LANACA OMOGUĆIO JE PROJEKAT NAZVAN STAZA PERSPEKTIVA. PANORAMSKA STAZA I OBJEKTI NA PLANINSKOM VENCU NORDKETE NADOMAK INSBRUKA, DELO SU MULTIDISCIPLINARNO ORIJENTISANE NORVEŠKE FIRME SNOHETTA.
Nordkete je deo alpskog parka prirode Karvendel, jednog od najvećih netaknutih zaštićenih pejzaža srednje Evrope. Nalazi se na najjužnijem delu ovog planinskog lanca i predstavlja simbol Insbruka. Grad je premrežen žičarama kojima se ostvaruje pristup ‘onoj drugoj strani grada’, odakle se pruža pogled na neravni alpski teren Nordkete planine. Staza perspektiva označava pešački put dužine 2.8 kilometara koji nudi mogućnost doživljaja veličanstvenih planinskih predela iz malo drugačijeg ugla.
Staza perspektiva može se opisati i kao pokazatelj specifičnog načina shvatanja prostora, kao pristup arhitekturi koja postaje integralni deo pejzaža. Ova filozofija inspirisala je autore da kreiraju niz malih i, kako kažu, elegantno projektovanih dizajnerskih ‘gestova’ koji se uklapaju u postojeći ambijent. Strukture, odnosno arhitektonski elementi, psotavljeni su duž staze na nekoliko različitih lokacija tako da uspostave savršen balans prirode i ljudskog traga na nadmorskoj visini od 1.905 metara. Svaki arhitektonski element, a ima ih ukupno deset, ima svoju osobenu formu i postavljen je promišljeno na različitoj nadmorskoj visini sa ciljem da bude mesto odmora, socijalne interakcije, opuštanja i svakako, da omogući zapanjujuće vizure.
Na taj način se ističe svaki deo alpskog pejzaža, a pogled se usmerava od opšteg ka posebnom, pri čemu se naglašava topografija sa svim samo njoj svojstvenim oblicima i površinama. Samostalni elementi zapravo su sastavni deoc eline koji omogućavaju komunikaciju, definišu opremljenost i funkcionalnost, a ujedno predstavljaju i umetnička dela koja svojim prisustvom određuju ciljeve kretanja po stazi. Oni su takođe i značajne tačke, odnosno reperi.// ek Amela Greksa Više u EKO KUĆI No36
